Niższa czternasta emerytura w 2026 roku. Ci emeryci muszą uważać

Waloryzacja pomaga, ale jednocześnie odbiera

Choć waloryzacja emerytur oznacza wyższe miesięczne wpływy, w praktyce prowadzi też do stopniowego „wypychania” seniorów z prawa do pełnej czternastej emerytury. Jej wysokość jest powiązana z minimalną emeryturą, która ma wzrosnąć, natomiast próg dochodowy uprawniający do pełnego dodatku od lat pozostaje niezmienny.

Granica ta wynosi 2900 zł brutto. Każde przekroczenie tej kwoty powoduje zmniejszenie dodatku według zasady „złotówka za złotówkę”. Oznacza to, że nawet niewielka podwyżka świadczenia podstawowego może skutkować realną stratą w rocznym rozliczeniu.

Efekt jest łatwy do przewidzenia: z każdym rokiem rośnie liczba emerytów, którzy formalnie „zarabiają za dużo”, by otrzymać pełną czternastkę. W 2025 roku dodatkowe świadczenie trafiło do około 6,5 mln osób – o 300 tys. mniej niż rok wcześniej. Prognozy wskazują, że w 2026 roku liczba ta ponownie się zmniejszy.

Pełna czternasta emerytura w 2026 roku ma wynieść 1970,60 zł brutto, ale dostaną ją wyłącznie osoby, których emerytura lub renta nie przekroczy wspomnianego progu 2900 zł brutto.

Jak zmieni się czternastka?

Z prognoz opartych na waloryzacji na poziomie 4,88 proc. wynika, że:

• senior pobierający obecnie emeryturę minimalną (1878,91 zł brutto) po waloryzacji otrzyma na rękę ok. 1793 zł, a jego czternastka wzrośnie do ok. 1620 zł netto;
• osoba z emeryturą 2400 zł brutto może liczyć na świadczenie po waloryzacji w wysokości ok. 2289 zł netto i czternastkę rzędu 1556 zł netto;
• emeryt dokładnie na progu 2900 zł brutto po podwyżce otrzyma ok. 2703 zł netto, ale jego czternastka spadnie do ok. 1445 zł netto;
• przy emeryturze 3000 zł brutto dodatek zmniejszy się do ok. 1362 zł netto;
• przy 3500 zł brutto czternastka wyniesie już tylko ok. 958 zł netto;
• przy 4000 zł brutto spadnie do ok. 534 zł netto;
• osoby z emeryturą około 5000 zł brutto nie otrzymają dodatku wcale – ani teraz, ani po waloryzacji.

To pokazuje wyraźny paradoks: im wyższa emerytura (choć nadal daleka od wysokiej), tym mniejsze dodatkowe wsparcie.

Kiedy wypłata w 2026 roku?

Na razie nic nie wskazuje na to, by rząd planował zmianę zasad. Zarówno Ministerstwo Rodziny, jak i ZUS podkreślają, że czternasta emerytura ma charakter świadczenia uzupełniającego i czasowego. Prezes ZUS Zbigniew Derdziuk zwraca uwagę na starzejące się społeczeństwo i konieczność ostrożnego planowania wydatków.

W praktyce oznacza to, że zamiast podnoszenia progów dochodowych, system „sam się wygasza” – poprzez kolejne waloryzacje coraz więcej osób traci prawo do pełnej wypłaty lub do dodatku w ogóle.

Termin wypłaty czternastej emerytury w 2026 roku nie został jeszcze oficjalnie ogłoszony. Rząd ma czas na wydanie odpowiedniego rozporządzenia do 31 października. Jeśli utrzymana zostanie dotychczasowa praktyka, dodatek najprawdopodobniej zostanie wypłacony razem z wrześniowym świadczeniem.