Nadciąga najwyższa podwyżka od lat, zacznie się lada dzień. Maksymalne stawki opłat za odpady załamią Polaków
Od początku roku samorządy coraz częściej informują mieszkańców o zmianach w kosztach wywożenia odpadów. Wszystko wskazuje na to, że wielu Polaków będzie musiało po raz kolejny zmierzyć się z podwyżkami. Wszystko zacznie się już 1 kwietnia.
Polacy dostaną po kieszeni?
Opłaty za wywóz śmieci mogą stanowić niemałe obciążenie dla wielu gospodarstw domowych. Na skalę kraju regulowane są przez Ustawę o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. Przepisy określają wytyczne dla gmin, które od 1 kwietnia mogą ustanowić spore podwyżki. Ile zatem trzeba będzie zapłacić?
Gminy ustalą wysokość opłaty
"Główny Urząd Statystyczny informuje, że przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na jedną osobę ogółem w 2024 r. wyniósł 3167,17 zł. Podana wysokość dochodu służy do ustalenia przez radę gminy stawek opłat za odpady komunalne zbierane i odbierane w sposób selektywny" - podaje GUS.
Na podstawie dochodu rozporządzalnego oblicza się maksymalne możliwe stawki opłat za odpady, jakie mogą uchwalić rady gmin. Dla porównania w 2023 roku wynosił on 2678,3 zł. Wygląda zatem na to, że Polacy mogą dostać mocno po kieszeni.
Opłata za śmieci może drastycznie wzrosnąć
Górna granica stawki za gospodarowanie odpadami komunalnymi od osoby to 2proc. miesięcznego dochodu rozporządzalnego. Dotychczas maksymalna opłata wynosiła 53,56 zł. Od kwietnia kwota ta wzrośnie do 63,34 zł. Bywa też, że opłata śmieciowa jest naliczana na podstawie zużycia wody (wynosi wtedy 0,7% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego). W takiej sytuacji maksymalna stawka wyniesie 22,17 zł za metr sześcienny (dotychczas było to 18,74 zł).
W przypadku opłaty naliczanej od powierzchni lokalu mieszkalnego maksymalna stawka to 0,08% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę. Dotychczas było to 2,14 zł za metr kwadratowy, od kwietnia opłata wzrośnie do 2,53 zł. Tymczasem jeśli opłata śmieciowa naliczana jest od gospodarstwa domowego, będzie to 177,36 zł (5,6 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę). Obecnie maksymalna opłata przy tej metodzie wynosi 149,98 zł.
Z kolei w wypadku nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy, lub innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe “ryczałtowa stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie może być wyższa niż 10 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za rok od domku, czyli rośnie ona z 267,83 zł do 316,71 zł” - podaje portalsamorzadowy.pl.
ZOBACZ: Jedni 9388 zł, drudzy 14 083 zł. Urząd Skarbowy będzie musiał uznać tę ulgę
Pamiętajmy jednak, że zapis o maksymalnych stawkach opłat za odpady choć jest istotny, że gminy nie mogą dowolnie stosować najwyższych dopuszczalnych stawek. Obowiązkiem samorządów jest bowiem sporządzenie kalkulacji uzasadniających wysokość opłaty, którą przyjmuje się w drodze uchwały. Co ciekawe w 2024 roku żadna gmina w Polsce nie zastosowała maksymalnej stawki liczonej od osoby.
Warto również wiedzieć, że przepisy określają wytyczne dla gmin, także pod względem tego, kto mógłby skorzystać ze zwolnienia z opłat. Część obywateli może uniknąć kosztów, jednak jest to jedynie możliwość nałożona przez ustawodawcę, a nie obowiązek gminy. Ponadto w ustawie nie został określony jeden konkretny sposób obniżania opłat za wywóz śmieci.
Gminy często decydują się na wprowadzenie ulg od wywozu śmieci dla swoich mieszkańców, jednak nie jest to standardem. Każda gmina decyduje o tym, ile wyniesie zniżka i kto będzie mógł z niej skorzystać, dlatego warto sprawdzić tę informację na stronie samorządu. Zmniejszenie należnej kwoty za wywóz śmieci umożliwione zostaje przez część samorządów w specjalnie stworzonych dla tego programach osłonowych. Część jednostek decyduje się na inne rozwiązania.
W Warszawie z obniżek mogą skorzystać m.in. seniorzy po 65. roku życia, którzy zostają objęci programem osłonowym. W niektórych miastach obowiązuje całkowite zwolnienie z opłat za wywóz śmieci dla osób z niepełnosprawnościami i seniorów po 65. roku życia o niskich dochodach, którzy nie pobierają dodatków mieszkaniowych.
W wielu gminach dla mieszkańców przewidziane zostały także inne zniżki, np. dla rodzin wielodzietnych z Kartą Dużej Rodziny. Upust cen może sięgać nawet 50 proc. wysokości opłat. Przykładowo w Gdyni wprowadzono częściowe zwolnienie z opłat m.in. dla gospodarstw domowych w zabudowie jednorodzinnej, które zadeklarowały założenie kompostownika. W niektórych gminach zmniejszenie podatku mogą także uzyskać osoby z niskim dochodem w gospodarstwie domowym.
