"Fatalne wieści" dla premiera. Polacy krytycznie o pomyśle wypłat dla ofiar wojny z budżetu państwa

Kontekst: Deklaracja w Berlinie

Dyskusja, która stała się przedmiotem badania, została wywołana niedawną wizytą szefa polskiego rządu w Berlinie. Donald Tusk, odnosząc się do kwestii zadośćuczynienia dla wciąż żyjących ofiar niemieckich zbrodni, złożył zaskakującą dla wielu deklarację. Premier zasugerował, że w przypadku braku szybkiej decyzji ze strony Berlina, rozważy krok, w którym Polska "wypełni tę potrzebę z własnych środków".

Argumentem Tuska była kwestia humanitarna i upływający czas – szef rządu podkreślał, że sędziwi ludzie nie mogą dłużej czekać na sprawiedliwość czy wsparcie finansowe.

Sondaż: Zdecydowane "Nie" dla odwrócenia ról

Intencje premiera zderzyły się jednak z twardą oceną opinii publicznej. Jak wynika z omawianego artykułu, wyniki sondażu przeprowadzonego w tej sprawie są dla Donalda Tuska "fatalnymi wieściami".

Główne wnioski płynące z badania to:

• Sprzeciw wobec finansowania zastępczego: Polacy w zdecydowanej większości nie akceptują pomysłu, aby budżet państwa polskiego (a więc polscy podatnicy) pokrywał koszty odszkodowań, które moralnie i prawnie ciążą na agresorze.
• Kwestia sprawiedliwości: Respondenci negatywnie ocenili mechanizm, w którym ofiara (Polska) miałaby płacić sama sobie za krzywdy wyrządzone przez sprawcę (Niemcy).

Argumenty krytyków

Wyniki sondażu odzwierciedlają szerszą krytykę, która pojawiła się w debacie publicznej tuż po słowach premiera. Przeciwnicy tego rozwiązania, w tym politycy opozycji oraz komentatorzy, wskazują, że taki ruch byłby formą nieuzasadnionego ustępstwa wobec Niemiec.

W ocenie badanych, odpowiedzialność finansowa za zbrodnie II wojny światowej powinna spoczywać wyłącznie na Republice Federalnej Niemiec. Próba przeniesienia tego ciężaru na polski budżet – nawet w imię szlachetnej idei szybkiej pomocy ofiarom – została odebrana jako błąd polityczny i niesprawiedliwość dziejowa.

Polacy chcą sprawiedliwości

Sondaż stanowi wyraźny sygnał dla rządu, że w kwestiach polityki historycznej i relacji z Niemcami społeczeństwo oczekuje asertywności. Polacy chcą, aby zadośćuczynienie dla ofiar wojny było realizowane, ale pod warunkiem, że środki na ten cel będą pochodzić od sprawcy, a nie z kieszeni ofiar.