Czy otyłość to tylko kwestia diety? Czynniki, które wpływają na masę ciała
Czy wystarczy „mniej jeść i więcej się ruszać”, by zredukować nadmierną masę ciała? Gdyby to było takie proste, problem nadwagi i otyłości nie dotyczyłby milionów osób na całym świecie. Tymczasem wiele osób, mimo restrykcyjnych diet i aktywnego trybu życia, nie może zredukować nadmiernej masy ciała i poprawić swojego stanu zdrowia. To dlatego, że masa ciała nie zależy wyłącznie od sposobu odżywiania. Geny, hormony, styl życia, a nawet poziom stresu, mogą odgrywać ogromną rolę.
Geny a masa ciała – czy można „odziedziczyć” otyłość?
Niektórzy mogą jeść więcej i praktycznie nie nie przybierać na masie ciała, a u innych z kolei wzrasta ona bardzo szybko. Wiele, chociaż nie wszystko, zależy od genetyki. Badania pokazują, że skłonność do magazynowania tkanki tłuszczowej może być dziedziczna. Osoby, które odziedziczyły wolniejszy metabolizm, mogą mieć większą trudność w utrzymaniu prawidłowej masy ciała niż te, których organizm naturalnie spala więcej energii.
Nie oznacza to jednak, że geny przesądzają o wszystkim. Nawet jeśli ktoś ma predyspozycje do otyłości, odpowiednie nawyki i prowadzenie zdrowego stylu życia mogą pomóc w kontrolowaniu masy ciała.
Hormony, które sterują głodem i apetytem
Hormony to kolejny czynnik, który może wpływać na masę ciała. Leptyna, hormon sytości, sygnalizuje mózgowi, że organizm jest nasycony, co pomaga regulować apetyt. Jeśli organizm produkuje za mało leptyny lub nie reaguje na nią prawidłowo, uczucie sytości pojawia się później, co może prowadzić do przejadania się.
Grelina stymuluje apetyt poprzez sygnalizowanie mózgowi, że organizm jest głodny. Poziom greliny wzrasta przed posiłkiem, co zwiększa uczucie głodu, a następnie obniża się po jedzeniu. Wysoki poziom greliny może prowadzić do zwiększonego apetytu i nadmiernego spożycia kalorii, co może przyczyniać się do przyrostu masy ciała.
Insulina z kolei odgrywa istotną rolę w metabolizmie cukrów. Jeśli organizm przestaje na nią odpowiednio reagować, dochodzi do insulinooporności, co sprzyja odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
Tzw. hormon stresu, czyli kortyzol, również nie jest sprzymierzeńcem prawidłowej masy ciała – jego nadmiar może pobudzać apetyt i sprzyjać odkładaniu się tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha (tak zwana otyłość wisceralna, centralna lub androidalna).
Styl życia ma znaczenie
Nie tylko to, co jemy, lecz także jak żyjemy, wpływa na masę ciała. Przewlekły stres, brak lub niewystarczająca ilość snu i siedzący tryb życia mogą utrudniać jej redukcję i utrzymanie. Niedobór snu zaburza regulację hormonów odpowiedzialnych za głód i sytość, przez co łatwiej sięgać po kaloryczne przekąski.
Również aktywność fizyczna nie zawsze gwarantuje zmniejszenie nadmiernej masy ciała. Niektóre osoby zaczynające ćwiczyć spodziewają się szybkich efektów, a gdy ich nie ma, poddają się i porzucają aktywność fizyczną. Tymczasem istotne jest znalezienie formy ćwiczeń, która sprawia przyjemność, może być regularnie wykonywana, a także jest dostosowana do indywidualnych możliwości chorego. Można zacząć od spaceru dookoła stołu. To nie musi być godzina spędzona na siłowni każdego dnia. Ważne jest to, żeby zacząć od małych kroków.
Społeczne i środowiskowe pułapki
Żyjemy w świecie, w którym łatwo o nadmiar kalorii. Przetworzona żywność, szybkie tempo życia i dostęp do wysokoenergetycznych posiłków sprawia, że jedzenie staje się nie tylko sposobem na zaspokojenie głodu, lecz może być także metodą na radzenie sobie ze stresem i emocjami.
Dodatkowo wiele osób z nadwagą lub otyłością doświadcza presji społecznej i negatywnych komentarzy na temat swojego wyglądu. To może prowadzić do obniżonego poczucia własnej wartości i błędnego koła tzw. diet cud, które zamiast pomagać – pogłębiają problem.
Warto szukać wsparcia i rzetelnych informacji w miejscach, które pomagają w świadomym podejściu do choroby. Na stronie https://ootylosci.pl można znaleźć cenne rady dotyczące odżywiania, aktywności fizycznej oraz poznać historie osób, które dążą do zdrowszego życia. Celem tej platformy edukacyjnej jest zwiększenie świadomości oraz wspieranie otwartej dyskusji o chorobie otyłościowej bez stygmatyzacji.
Artykuł został przygotowany we współpracy z Novo Nordisk, organizatorem kampanii „Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości”. PL25OB00129
Źródła
- A. Mamcarz, L. Ostrowska, P. Bogdański, Otyłość i jej powikłania. Praktyczne zalecenia diagnostyczne i
terapeutyczne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021. - Otyłość – jakie są przyczyny, leczenie i konsekwencje?, https://ootylosci.pl/otylosc-jakie-sa-przyczyny-
leczenie-i-konsekwencje/ [dostęp: 02.2025].
Obserwuj w Google News
