To koniec tej partii. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok po wniosku prezydenta Nawrockiego

Art. 13 Konstytucji tamą dla totalitaryzmów

Fundamentem orzeczenia stał się artykuł 13. Konstytucji RP, który stanowi swoisty bezpiecznik ustrojowy. Zakazuje on istnienia partii politycznych odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu.

W ustnym uzasadnieniu wyroku wskazano, że statut i program KPP nie były jedynie teoretycznymi rozważaniami historycznymi. Trybunał uznał, że partia wprost afirmowała ustrój, który w Polsce przyniósł dekady zniewolenia. Sędziowie podkreślili, że odwoływanie się do rewolucyjnych metod przejmowania władzy oraz koncepcji "dyktatury proletariatu" nie mieści się w granicach pluralizmu politycznego gwarantowanego przez państwo demokratyczne.

Prezydencka interwencja przełamała impas

Sprawa delegalizacji KPP toczyła się w polskim wymiarze sprawiedliwości od lat, napotykając liczne przeszkody proceduralne. Pierwotny wniosek o zbadanie zgodności celów KPP z ustawą zasadniczą złożył jeszcze w 2020 roku ówczesny Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro. Postępowanie to jednak utknęło w martwym punkcie.

Kluczowy moment nastąpił w październiku 2025 roku, kiedy to Trybunał zmuszony był odroczyć rozprawę z powodu niestawiennictwa przedstawiciela obecnej Prokuratury Generalnej. Wówczas inicjatywę przejął prezydent Karol Nawrocki. W listopadzie skierował on do TK własny, uzupełniający wniosek.

"Brak zgody na funkcjonowanie w przestrzeni publicznej organizacji odwołujących się do zbrodniczych ideologii to nie kwestia poglądów, lecz racji stanu" – argumentowała Kancelaria Prezydenta, uzasadniając wniosek głowy państwa.

Dzięki temu ruchowi Trybunał mógł połączyć obie sprawy (wniosek prokuratorski i prezydencki) do wspólnego rozpoznania, co zamknęło drogę do dalszego przeciągania procedury.

Co oznacza delegalizacja w praktyce?

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego ma charakter ostateczny. Uruchamia on procedurę przewidzianą w ustawie o partiach politycznych:

• Wykreślenie z rejestru: Sąd Okręgowy w Warszawie, który prowadzi ewidencję partii, jest zobligowany do niezwłocznego usunięcia z niej KPP.
• Likwidacja majątku: Z chwilą uprawomocnienia się decyzji o wykreśleniu, majątek partii podlega likwidacji i przechodzi na cele charytatywne lub na rzecz Skarbu Państwa, w zależności od szczegółowych rozstrzygnięć sądu.
• Zakaz działalności: Dalsze prowadzenie działalności pod szyldem KPP będzie traktowane jako nielegalne.

Symboliczne zamknięcie rozdziału

Choć Komunistyczna Partia Polski była ugrupowaniem marginalnym, nieposiadającym przedstawicieli w parlamencie i cieszącym się śladowym poparciem społecznym, jej istnienie budziło ogromne kontrowersje. Dla wielu środowisk patriotycznych i kombatanckich fakt legalnego funkcjonowania partii odwołującej się do spadkobierców PRL był niezrozumiały.

Decyzja Trybunału Konstytucyjnego, podjęta przy aktywnym udziale prezydenta Nawrockiego – z wykształcenia historyka i byłego prezesa IPN – jest odczytywana jako ostateczne, prawne rozliczenie się z komunistyczną spuścizną w sferze symboliki partyjnej w Polsce.