Żałoba narodowa w Polsce. Czego nie można dzisiaj robić?
O 10:00 rozpocznie się pogrzeb papieża Franciszka, który sprawował swój pontyfikat od 2013 roku aż do swojej śmierci. W związku z tym wydarzeniem, przez całą dobę w Polsce obowiązuje żałoba narodowa, ustanowiona przez prezydenta Andrzeja Dudę. Z czym to się wiąże? Warto zwrócić uwagę na pewne aspekty.
Żałoba narodowa w Polsce. Papież Franciszek odbędzie swoją ostatnią podróż
Papież Franciszek urodził się w 1936 roku w Buenos Aires, stolicy Argentyny. Przez ponad 88 lat żył na tej ziemi, a przez ostatnie 12 lat swojego życia stał na czele Kościoła Katolickiego. Pontyfikat Ojca Świętego kojarzony będzie przede wszystkim z ukłonem w stronę ludzi biednych oraz bezdomnych. Nawet po śmierci składa im hołd, ustalając w testamencie sposób pochówku.
Jak wiemy, papież Franciszek nie chciał przesadnie zdobionej trumny. Zamiast tego chciał, by pojawił się na niej tylko jeden napis, a więc imię, które przybrał na czas pontyfikatu. Na trumnie można więc przeczytać “Franciscus”. Poza tym, po raz pierwszy od ponad 100 lat ciało Ojca Świętego spocznie poza Bazyliką Watykańską. Na miejsce swojego spoczynku wybrał Bazylikę Matki Bożej Większej w Rzymie, ze względu na fakt, że tam gościł bardzo często, składając pokłon Matce Boskiej Salus Populi Romani.
W związku z ceremonią pogrzebową, w Polsce ustanowiona została żałoba narodowa. Prezydent Andrzej Duda wydał rozporządzenie, które wprowadza dziś ten wyjątkowy stan w całym kraju. Co on oznacza i jakie są zasady działania obywateli?
Żałoba narodowa. O tym należy pamiętać
Od północy z piątku na sobotę do północy z soboty na niedzielę, a więc w praktyce przez cały dzień 26 kwietnia obowiązuje w Polsce żałoba narodowa. Prawo do jej zarządzenia ma głowa państwa lub osoba pełniąca jej obowiązki. Żałoba narodowa ogłaszana jest w przypadku śmierci ważnych polityków krajowych i zagranicznych, a więc również przywódców innych krajów. Taka decyzja może także zostać podjęta po aktach terroryzmu czy katastrofach na świecie, szczególnie gdy wśród ofiar są polscy obywatele.
To, że żałobę narodową ogłasza prezydent RP reguluje artykuł 11 ustawy z 1980 r. o godle, barwach i hymnie RP oraz o pieczęciach państwowych (Dz.U. 1980 nr 7 poz. 18). Żeby ustanowić taki dzień, należy wydać rozporządzenie obowiązujące w całym kraju. W takim dokumencie głowa państwa polskiego musi przedstawić uzasadnienie swojej decyzji oraz precyzyjnie określić daty jej rozpoczęcia i zakończenia. Tak też postąpił Andrzej Duda.
Ostatni raz żałoba narodowa w Polsce wprowadzona została w lutym 2019 roku. Związana była ze śmiercią byłego premiera RP Jana Olszewskiego. Wcześniej ogłoszono ją chociażby po katastrofie smoleńskiej w 2010 roku, śmierci Jana Pawła II w 2005 czy ataku na World Trade Center w 2001.
Zatem, co wiąże się z ustanowieniem na dziś żałoby narodowej? Warto sobie przypomnieć.
ZOBACZ: Najsłynniejszy polski ksiądz postawił sprawę jasno. To powinien zrobić nowy papież
Żałoba narodowa w obliczu pogrzebu papieża Franciszka
W dzień żałoby narodowej zaleca się obywatelom Polski powstrzymanie od organizacji hucznych imprez, a mediom nadawania programów rozrywkowych. Ponadto przestrzeń publiczna nie powinna być zdobiona kolorowymi dekoracjami. Jednak wszystko zależy od dobrej woli organizatorów wydarzeń, czy odbędą się one, czy też nie. W polskim prawie nie ma bowiem przepisów, które nakazywałyby dostosowanie się do rozporządzenia o żałobie narodowej. Jedynie art. 49 par. 1 Kodeksu wykroczeń zawiera zapis, który dotyczy demonstracyjnego i lekceważącego zachowania wobec Narodu Polskiego. Grozi za to kara grzywny lub aresztu.
Ogólnie rzecz biorąc, wszelkie imprezy masowe, mecze piłkarskie czy koncerty mogą się odbywać. I wiele z nich dojdzie dziś do skutku. Przynajmniej w większości przypadków organizatorzy zadbali jednak o pamięć dla papieża Franciszka. Zostaną one poprzedzone minutą ciszy.
Jednak najważniejszym elementem żałoby narodowej jest opuszczenie polskiej flagi przy urzędach do połowy masztów. Będzie to więc dzisiaj powszechny widok.
A jak przebiegnie ceremonia pogrzebowa papieża Franciszka? Abp Diego Ravelli, mistrz papieskich ceremonii liturgicznych, ogłosił, że Msza święta pogrzebowa Ojca Świętego rozpocznie się dziś o godz. 10:00 przed Bazyliką Św. Piotra. Jednocześnie rozpocznie się wtedy pierwszy dzień nowenny żałobnej (Novendiali), a więc dziewięciu Mszy św. w kolejnych dziewięciu dniach za duszę Franciszka.
Liturgię żałobną przed Bazyliką Św. Piotra poprowadzi kardynał Giovanni Battista Re, dziekan Kolegium Kardynalskiego, który wygłosi także homilię. Udział w ceremonii wezmą kardynałowie, patriarchowie, arcybiskupi, biskupi i prezbiterzy z całego świata. Polskę będą reprezentować: prezydent Andrzej Duda z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, marszałek Sejmu Szymon Hołownia, wicepremier i szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz, a także grupa posłów i senatorów.
Po głównej Mszy św. odbędzie się śpiew Litanii do Wszystkich Świętych oraz modlitwy reprezentujące tradycję Kościołów wschodnich i pieśń Responsorium. Za to okolicach południa trumna z ciałem papieża Franciszka zostanie wyniesiona z placu i umieszczona na otwartym samochodzie. Miejscem docelowym będzie oczywiście Bazylika Matki Bożej Większej. Tam, na miejscu pochówku czekać już będą osoby ubogie oraz bezdomne, które były szczególnie bliskie papieżowi przez cały pontyfikat.
Na chwilę przed pochówkiem, trumna ze zdjęciem Ojca Świętego zostanie ustawiona przed wizerunkiem Matki Bożej Salus Populi Romani. Będzie to symboliczne ostatnie pożegnanie z Maryją, które będzie transmitowane na cały świat. Końcowa ceremonia złożenia ciała w grobie odbędzie się jednak już bez medialnej relacji.
