Układ cylindrów - Czy ma znaczenie? Wyjaśniamy

Jak doskonale wszyscy wiemy, silniki w autach mogą mieć bardzo wiele układów cylindrów. Czym się one między sobą różnią i ,w praktyce, co konkretne układy oznaczają dla użytkownika?

Zacznijmy może od wyróżnienia podstawowych ( ale występujących w 99% modeli ) układów: Rzędowy ( oznaczany jako R+liczba cylindrów, np. R4 lub R6 ) - najczęściej spotykane, pionowe ustawienie tłoków, czyli tzw. układ rzędowy. Spopularyzowany głównie ze względu na prostotę konstrukcji - a więc i niskie koszty. Aby wyważyć taki silnik i zapewnić mu należytą kulturę pracy potrzeba, podobno, minimum sześciu cylindrów. Z takiego właśnie układu ( R6 ) słynie, chociażby BMW. Niestety, ponieważ wszystkie cylindry umieszczone są w jednym rzędzie, takie silniki są bardzo długie i wymagają sporo przestrzeni.

W przypadku BMW, ze względu na tylny napęd, silnik musi być ustawiony wzdłużnie, co wymaga zastosowania bardzo długiej maski. Najczęściej zatem spotyka się silniki R4 i, ze względu na przepisy ograniczające emisję spalin, R3. Silniki rzędowe niekoniecznie muszą być nudne - wystarczy przypomnieć sobie kultowe 2JZ Toyoty, czyli R6 lub R5 w Focusie RS II generacji.

Widlasty ( oznaczany jako V+liczba cylindrów) - kompromis pomiędzy liczbą cylindrów a gabarytami silnika. W tym układzie mamy dwa rzędy cylindrów nachylone do siebie pod pewnym kątem i napędzające wspólny wał korbowy. Dwa rzędy pozwalają na skrócenie jednostki napędowej i wykorzystanie otrzymanej przestrzeni na dodatkowe cylindry.

Przeciwsobny - ( czyli B+liczba cylindrów, potocznie zwany „bokserem” ) - przeciwsobny układ cylindrów pozwala wytwarzanym siłom się równoważyć, ponieważ działają one równomiernie w przeciwnych kierunkach. Silniki typu „bokser” cechują się najniższym środkiem ciężkości (ze względu na „płaską” konstrukcj ) oraz świetną kulturą pracy.

W - będący właściwie domeną grupy Volkswagena. Jednostka zazwyczaj powstaje w wyniku połączenia dwóch silników widlastych ( V+V - co daje nam właśnie W ). Pozwala on po prostu na wykorzystanie przestrzeni pod maską do maksimum + na opracowanie jednostki napędowej o dwukrotnie większej pojemności przy zastosowaniu istniejących już komponentów. Oczywiście większa liczba cylindrów przekłada się na lepsze wyważenie silnika. Z bardziej popularnych konstrukcji możemy mówić o W8 występującym w Volkswagenie Passacie lub W16 napędzającym Bugatti Veyron'a i Chiron'a.

Rotacyjny - zwany silnikiem Wankla. W czasach współczesnych właściwie na wyłączność stosowany przez mazdę. Silnik ten najbardziej wyróżnia się spośród pozostałych. W silniku wankla mamy bowiem do czynienia z komorą, w której pracuje cylinder o „trójkątnym” kształcie. Rolę komór spalania pełnią przestrzenie pomiędzy ściankami tłoka a cylindrem - można więc powiedzieć, że w każdym momencie pracy silnika mamy trzy suwy. Ze względu na konstrukcje silnik wankla pochwalić się może bardzo wysokim poziomem kultury pracy.

Nietypowość jednostki ma też swoje wady - przede wszystkim jest to uszczelnienie komór spalania - czyli miejsce styku wierzchołków tłoka ze ściankami cylindra. Drugim problemem jest samo skomplikowanie silnika - mało który warsztat ma o nim pojęcie i każda poważniejsza naprawa będzie wymagała fachowca, który słusznie może zainkasować więcej.

W przypadku silników możemy uznać jedną prostą zasadę - im więcej cylindrów tym większa kultura pracy i proporcjonalnie niższa elastyczność ze względu na większe opory napędu. Mniejszą elastyczność możemy sobie zrekompensować większą pojemnością silnika - która często wynika właśnie z większej liczby cylindrów.