Schwertner: Komenda to bolesny wyrzut sumienia polskiego wymiaru sprawiedliwości

Tomasz Komenda nie żyje

Wydawało się, że ta historia może mieć szczęśliwy happy end. Tomasz Komenda udowodnił, że nie popełnił okrutnej zbrodni, o jaką był oskarżony, a następnie skazany prawomocnym wyrokiem sądu. Po 18 latach opuścił mury więzienia.

Było jasne, że straconego czasu nie odzyska, wywalczył sobie jednak oczyszczenie z zarzutów, nowe życie i wielomilionowe odszkodowanie. Na wolności czekała rodzina, perspektywy, szansa na odzyskanie tego, co bezprawnie zostało mu odebrane.

Jednak jego losy niespecjalnie nadają się na scenariusz hollywoodzkiego filmu. W tej historii jest tylko gniew, smutek, rozpacz i otchłań, w jakiej pogrążał się Komenda już po wyjściu na wolność. Nie radził sobie z codziennością, rzeczywistość, jaką zastał poza murami więziennymi, go przytłoczyła. Przytłoczyłaby pewnie każdego z nas, gdybyśmy znaleźli się w jego sytuacji.

Pozostanie symbolem

Wtedy, gdy opuścił więzienie, był bohaterem tłumów. Udzielał wywiadów, stał się żywym symbolem walki o godność, o sprawiedliwość. Wyszedł ze sprawy beznadziejnej. Za kratkami miał przesiedzieć 25 lat, a potem, już na zawsze, żyć z piętnem zabójcy i gwałciciela. Ale nie, on wygrał z systemem.

Wszystkie kłopoty, które piętrzyły się w jego życiu, pozostawały gdzieś w tle. Rozpadała mu się rodzina, miał trudności z budowaniem relacji, i do tego choroba: rak płuc. Nie, to nie było story na Hollywood.

Pełnomocnik Tomasza Komendy, były minister sprawiedliwości prof. Zbigniew Ćwiąkalski - który pomógł mu wywalczyć rekordowe odszkodowanie za czas stracony w więzieniu - mówi dziś w Gońcu: „Myśleliśmy, że życie mu się ułoży”. Sam należałem do tej grupy, choć optymizm mieszał się ze świadomością, jak wielkim wyzwaniem dla takich osób jest znalezienie dla siebie miejsca w nowej rzeczywistości.

Trzeba pamiętać o Komendzie

Przypadek Tomasza Komendy to także przestroga: przed pochopnymi decyzjami prokuratorów i sądów. To ostrzeżenie: przed utrzymywanym kultem przetrzymywania ludzi w aresztach tymczasowych, wsadzaniem ludzi do więzień na podstawie pojedynczych, nieweryfikowalnych zeznań małych świadków koronnych.

Powinniśmy pamiętać o Tomaszu Komendzie i jego walce, niestety, ostatecznie przegranej, choć niebeznadziejnej, wręcz przeciwnie: takiej, która dla nas wszystkich powinna być sygnałem do innego spojrzenia na wymiar sprawiedliwości.